Opracowała: Grażyna Śliwa
Kształtowanie kariery zawodowej w gimnazjum
Rozwój psychofizyczny dzieci w wieku gimnazjalnym Uczniowie w gimnazjum mają od 13 do 15 lat. Okres ten jest wiekiem dojrzewania, przejściem pomiędzy dzieciństwem, a wczesnym okresem dorosłości. Czas ten uważany jest za dość trudny- cechuje go przyspieszony rozwój fizyczno seksualny i poszukiwanie własnej tożsamości. Zachodzące zmiany psychofizyczne prowadzą do poważnych zmian w zachowaniu i zainteresowaniach społecznych. W początkowym okresie dojrzewania zmiany fizjologiczne należą do najważniejszych wydarzeń. Reakcje innych osób i rówieśników na zachodzące w nich zmiany somatyczne mogą przyczynić się do akceptacji lub odrzucenia swojego wyglądu. Ma to wpływ na postrzeganie siebie, budowanie poczucia własnej wartości. Młodzi ludzie podważają istniejące autorytety ; ta droga ma doprowadzić do budowy własnej osobowości. Dążenie do niezależności jest głównym źródłem rozwoju i postrzegane jako środek prowadzący do zdobycia osobistego powodzenia i sukcesu społecznego. Nastolatek raz chciałby być samodzielny i pokazać co potrafi, innym razem przepełniony jest strachem przed wzięciem odpowiedzialności za to co czyni. Dlatego osoba dorastająca potrzebuje doradców, którzy rozumieją, uznają i szanują jej odczucia i myśli. Młodzież szuka towarzystwa osób elastycznych, otwartych, prawdomównych, które pomogą im wybrać orientację życiową, ułatwią wybór ścieżki kariery zawodowej. W okresie gimnazjalnym grupa rówieśnicza nabiera nowego znaczenia w życiu młodego człowieka, ponieważ właśnie wtedy dochodzi do pierwszych prób wyzwolenia się spod wpływu rodziny. Grupa staje się miejscem, gdzie można podzielić się swoimi emocjami, tajemnicami, nadziejami i problemami z osobami podobnymi do siebie. Daje też możliwość sprawdzenia się poza domem. Jest miejscem współpracy i współzawodnictwa. Akceptacja przez grupę wpływa na wzrost pewności siebie i szacunku dla samego siebie. Niektóre cechy charakteryzujące dzieci w tym wieku to: - wzrastające problemy w przystosowaniu do otoczenia, - pozycja wśród rówieśników staje się ważniejsza od aprobaty dorosłych, - indywidualne osiągnięcia dostrzegane przez grupę przynoszą wielką satysfakcję, - naśladowane są wzory zachowań społecznych, podawane w szczególności przez telewizję, filmy i czasopisma, - następuje dążenie do określenia i rozwoju właściwego obrazu samego siebie, - istnieje przekonanie o swoich nieograniczonych możliwościach zdrowotnych - poszukiwanie i określenie swojego przyszłego miejsca w społeczeństwie m.in. poprzez wybór zawodu oraz tworzenie planów życiowych. Wiele decyzji podejmowanych w okresie dorastania wpływa na przyszłą jakość życia. Jedną z takich ważnych decyzji jest wybór dalszej drogi kształcenia. Decyzja o wyborze zawodu i szkoły nie jest decyzją łatwą, ponieważ: · w sytuacji wyboru zawodu danych jest do wyboru kilka działań, z których każde prowadzi do więcej niż jednego rozwiązania. Człowiek przed podjęciem decyzji wyboru zawodu nie wie , jaki rezultat osiągnie wybór określonego działania- świadomość tego utrudnia podjęcie wyboru. · Istnieje ryzyko niepowodzenia W sytuacji wyboru zawodu człowiek bądź nie posiada dostatecznej wiedzy o prawdopodobieństwie wyniku bądź, też nie zna wszystkich możliwych zawodów.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno - pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach ( DzU nr 11, poz. 114), jest podstawa do zatrudnienia w szkole i placówce szkolnego doradcy zawodowego . Główna rola przygotowania młodzieży do wyboru zawodu oraz kierunku kształcenia przypada szkole. Zadaniem szkoły na tym etapie jest udzielanie pomocy uczniom w osiąganiu umiejętności podejmowania decyzji o wyborze zawodu i kierunku dalszego kształcenia, a zwłaszcza: - Wyzwalanie aktywności uczniów w kierunku samopoznania i samooceny. - Modyfikacja samooceny w przypadku, gdy odbiega ona od realnych możliwości(zawyżona lub zaniżona). - Pomoc uczniom w pogłębianiu wiedzy o interesujących ich zawodach. - Kształtowanie potrzeby konfrontowania oceny swego stanu zdrowia z wymaganiami wybieranego zawodu. - Zapoznanie ze strukturą szkolnictwa. - Współdziałanie z rodzicami w realizacji powyższych zadań. Ważne staje się przygotowanie młodych ludzi do umiejętnego poszukiwania pracy- wyposażenie ich w umiejętności odpowiedniej autoprezentacji oraz skutecznego komunikowania się. Im wcześniej zadania te zostaną podjęte, tym większe szanse trafnego wyboru zawodu i mniejsze prawdopodobieństwo kosztów ponoszonych przez młodych ludzi, i ich bliskich a także całego społeczeństwa w związku z nietrafna i przypadkową decyzją czy też nieumiejętnością poruszania się na rynku pracy.
Poradnictwo szkolne to przede wszystkim proces wspierania uczniów w wyborze ścieżek edukacyjnych, zorganizowanych w trzech blokach tematycznych: 1 rozwój samopoznania 2 nauka i praca 3 planowanie kariery w których tematyka zajęć jest dostosowana do poszczególnych grup wiekowychuczniów.
PRZYKŁADOWE PLANOWANIE KARIERY W 1 KLASIE GIMNAZJUM
I Cykl zajęć dotyczący postrzegania siebie i rozumienie swoich uczuć:
1 Moje uczucia
2 Wewnętrzne Ja – zewnętrzne Ja
3 Jak wyrażamy złość?
4 Dostrzeganie swoich mocnych stron
5 Język „Ja”- Główna idea takiego komunikatu polega na tym, aby otwarcie i we własnym imieniu poinformować drugą osobę, dlaczego dane zachowanie stanowi dla nas problem, jak odbieramy tę sytuację, jakie uczucia ona w nas budzi. Wysyłając takie komunikaty bierzemy na siebie odpowiedzialność za swój wewnętrzny stan, informujemy o nim wprost, pozostawiając jednak drugiej osobie decyzję odnośnie zmiany zachowania. Pełny „ komunikat Ja” zawiera: - Informację o twoich uczuciach Czuję................... jakie ta sytuacja wywołuje. np. Złości mnie” - Wskazanie, jakie zachowanie Kiedy.................... lub sytuacja jest problemem. - Informację o tym, dlaczego Ponieważ............ jest to dla mnie problem. - Informację o tym, czego oczekujemy I chciałbym......... od drugiej osoby. „Komunikaty Ja” minimalizują u drugiej osoby lęk, złość, poczucie winy i pozwalają na rozwiązanie konfliktu i porozumienia.
6 Porozumiewanie się bez słów.
Rozpoznawanie i rozumienie swoich uczuć pozwoli na umiejętne radzenie sobie w sytuacjach trudnych, ułatwi nawiązywanie kontaktów i pozwoli na twórczy rozwój i realizację kariery zawodowej.
II Cykl zajęć poświęcony poznaniu najlepszego sposobu uczenia się :
1. Kwestionariusz wielorakiej inteligencji – zapoznanie uczniów z ich najlepszymi stylami uczenia się wg Gardnera - Sposoby uczenia się. - Twój najważniejszy zmysł. - Jak uczysz się wiersza. - Odkrywam jaj się uczę. - Prawa czy lewa półkula? test 2. Ćwiczenia kinezjologii edukacyjnej wg Paula Dennisona Gimnastyka mózgu to dynamiczny i praktyczny system ćwiczeń mający na celu, zintegrowanie funkcji mózgu. Metoda ta łączy rozwój wychowanie i terapię. Oto kilka przykładów ćwiczeń: - Leniwa ósemka – wzmocnienie koordynacji pracy obu półkul mózgowych, usprawnienie percepcji wzrokowej. - Ruchy naprzemienne -aktywność - Punkty na myślenie - jasność - Pozycja Dennisona - pozytywność - Kapturek myśliciela - Punkty równowagi - Sowa - Aktywna ręka - Znak X- sygnalizuje mojemu mózgowi, że chcę uruchomić do pracy obie półkule - Zginanie stopy - Przyciskanie dzwonka - Sięganie po piłkę
Trzy cykle poradnictwa szkolnego
1. rozwój samopoznania 2. nauka i praca 3. planowanie kariery
|